H ενδοοικογενειακή βία αποτελεί έναν θεσμό του ποινικού δικαίου. Σκοπός του είναι να προστατεύσει τα αδύναμα μέλη μιας οικογενείας από το μέλος εκείνο, το οποίο ασκεί βία μέσα στους κόλπους της οικογενείας, με την άσκηση ποινικής διώξεως εναντίον του. Ο νόμος παρέχει αυξημένη προστασία στα μέλη μιας οικογενείας, που δέχονται βία από ένα άλλο μέλος. Τα αδικήματα της ενδοοικογενειακής βίας επισείουν βαρύτερες ποινές, σε σχέση με τα κοινά αδικήματα.
Τα αδικήματα αυτά διώκονται αυτεπαγγέλτως, ενώ για την υποβολή της μηνύσεως από τον παθόντα δεν απαιτείται η καταβολή παραβόλου.
Τα αδικήματα αυτά είναι τα εξής :
Α) ΠΛΗΜΜΕΛΗΜΑΤΑ
1]. Ενδοοικογενειακή απλή σωματική βλάβη και εντελώς ελαφριά σωματική βλάβη που προξενείται από συνεχή συμπεριφορά,
2]. Ενδοοικογενειακή επικίνδυνη σωματική βλάβη,
3]. Ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη σε βάρος εγκύου ή σε βάρος μέλους της οικογένειας το οποίο, από οποιαδήποτε αιτία, είναι ανίκανο να αντισταθεί,
4]. Ενδοοικογενειακή σωματική βλάβη τελεσθείσα ενώπιον ανήλικου μέλους της οικογένειας,
5]. Ενδοοικογενειακή παράνομη βία,
6]. Ενδοοικογενειακή απειλή,
7]. Ενδοοικογενειακή προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας,
8]. Ενδοοικογενειακή προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας σε βάρος ανηλίκου,
9]. Παρακώλυση απονομής της δικαιοσύνης.
Β) ΚΑΚΟΥΡΓΗΜΑΤΑ
Τα κακουργήματα της ενδοοικογενειακής βίας είναι τα εξής :
1]. Ενδοοικογενειακή βαριά σωματική βλάβη ή διανοητική πάθηση με επιβαρυντική περίσταση, αν ο υπαίτιος επεδίωκε ή γνώριζε και αποδέχθηκε το αποτέλεσμα της πράξης του,
2]. Βασανιστήρια με επιβαρυντική περίσταση, όταν το θύμα είναι ανήλικος,
3]. Βιασμός στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο,
4]. Κατάχρηση σε ασέλγεια στο ενδοοικογενειακό πλαίσιο.
Τα ποινικά αδικήματα των άρθρων 312«Σωματική βλάβη αδυνάμων ατόμων», 330 «Παράνομη βία» και 333«Απειλή» του Ποινικού Κώδικα (Ν.4619/2019 όπως τροποπ. Ν.4855/2021), τα οποία εντάσσονται στο πλαίσιο την ενδοοικογενειακής βίας, εφαρμόζονται ως ειδικά, στα περιοριστικά αναφερόμενα πρόσωπα, ήτοι ανήλικο ή σε πρόσωπο που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του, εφόσον τα πρόσωπα αυτά βρίσκονται υπό την επιμέλεια ή την προστασία του δράστη βάσει νόμου, δικαστικής απόφασης ή πραγματικής κατάστασης, συνοικούν με τον δράστη ή έχουν μαζί του σχέση εργασίας ή υπηρεσίας, σύζυγο κατά τη διάρκεια του γάμου και σύντροφο κατά τη διάρκεια της συμβίωσης.
ΠΟΙΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΕΜΠΙΠΤΟΥΝ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΒΙΑ
Ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει συγκατοίκηση, οι σύζυγοι, πρόσωπα που συνδέονται μεταξύ τους με σύμφωνο συμβίωσης, γονείς και συγγενείς πρώτου και δευτέρου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους, καθώς και οι μόνιμοι σύντροφοι και τα τέκνα τους, κοινά ή ενός εξ’ αυτών, οι τέως σύζυγοι. Οι τέως σύζυγοι καθ’ όλο το χρονικό διάστημα ολοκλήρωσης των οικογενειακών τους διαφορών και για πράξεις, που πηγάζουν ακριβώς και μόνο από τις οικογενειακές διαφορές των τέως συζύγων. Τα μέρη συμφώνου συμβίωσης, που έχει λυθεί και οι τέως μόνιμοι σύντροφοι.
Εφόσον συνοικούν, οι συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τετάρτου βαθμού και πρόσωπα των οποίων επίτροπος, δικαστικός παραστάτης ή ανάδοχος γονέας έχει ορισθεί μέλος ανάδοχης οικογένειας, καθώς και κάθε ανήλικο πρόσωπο, που συνοικεί στην οικογένεια (αρ. 1 § 2 περ. β΄Ν.3500/2006).