Οι αρχές, που διέπουν την πειθαρχική διαδικασία, με έμφαση στα δικαιώματα των ενστόλων δημοσίων υπαλλήλων
Οι ένστολο δημόσιοι υπάλληλοι διαδραματίζουν έναν κρίσιμο ρόλο σε ευαίσθητους τομείς της κρατικής δράσης και υπόκεινται σε ένα αυστηρό καθεστώς ελέγχου, αλλά και επιβολής ποινών, για την διάπραξη πειθαρχικών παραβάσεων. Οι νευραλγικοί τομείς, στους οποίους υπηρετούν, επιβάλλει την ανάγκη πειθαρχίας και υπακοής στις εντολές των ανωτέρων, η εκτέλεση των οποίων είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική λειτουργία των τομέων δράσης τους.
Στο ένστολο δημόσιο προσωπικό το οποίο υπόκειται σε αυτή την αυστηρή ιεραρχική σχέση, παρέχονται τα ίδια δικαιώματα, που έχουν και όλοι όσοι υπάγονταις εκ της ιδιότητάς τους στην πειθαρχική διαδικασία, έτσι ώστε να προστατεύεται από τυχόν αυθαίρετες ενέργειες ή σφάλματα των πειθαρχικών οργάνων. Τα δικαιώματα αυτά περιλαμβάνουν την υποχρεωτική, έγγραφη προδικασία, το δικαίωμα προηγούμενης ακροάσεως, το δικαίωμα σιωπής, το δικαίωμα μη αυτοενοχοποίησης, το τεκμήριο αθωότητας και το δικαίωμα εκπροσώπησης από δικηγόρο.
- Έγγραφη προδικασία: Τα πειθαρχικά όργανα υποχρεούνται να απευθύνονται εγγράφως προς τον ύποπτο και μετέπειτα διωκόμενο. Η έγγραφη προδικασία υποχρεώνει το πειθαρχικό όργανο να συντάξει στο στάδιο εξέτασης αν υπάρχου πειθαρχικές ευθύνες, μία κλήση, στην οποία θα αναφέρονται τα πειθαρχικά αδικήματα, που θα διερευνηθούν και στο στάδιο της απαγγελίας κατηγορίας για πειθαρχικά αδικήματα, το κατηγορητήριο, το οποίο πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένα περιστατικά, τα οποία συγκροτούν την πειθαρχική παράβαση.
- Δικαίωμα προηγούμενης ακροάσεως : Πριν από τη λήψη οποιουδήποτε δυσμενούς μέτρου, ή ενέργειας κατά του πειθαρχικώς διωκομένου, ο διωκόμενος καλείται να εκφράσει προφορικώς, αλλά καλύτερα είναι να το κάνεις εγγράφως, τις αντιρρήσεις του και να αντιτάξει τα επιχειρήματά του, απέναντι στην υπηρεσία του. Το δικαίωμα αυτό κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα και σε Διεθνείς Συνθήκες προστασίας τών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για να ασκήσει το δικαίωμα αυτό ο διωκόμενος, πρέπει να λαμβάνει γνώση όλων των στοιχείων τού φακέλου.
- Τι δικαίωμα σιωπής : ο διωκόμενος έχει το δικαίωμα να παραμείνει σιωπηλός και να αρνηθεί να απαντήσει σε οποιεσδήποτε κατηγορίες, κατά την διάρκεια της πειθαρχικής διαδικασίας, ή και στο στάδιο της προκαταρκτικής εξέτασης, οπότε διερευνάται αν ο ύποπτος έχει τελέσει πειθαρχικό αδίκημα.
- Το τεκμήριο αθωότητας αποτελεί θεμελιώδη αρχή τού ποινικού δικαίου, αλλά εφαρμόζεται αναλόγως και στο πειθαρχικό δίκαιο και ορίζει ότι ένα πρόσωπο θεωρείται αθώο, μέχρι να αποδειχθεί η ενοχή του.
- Το δικαίωμα μη αυτοενοχοποίησης είναι σύμφυτο με το δικαίωμα της σιωπής και σημαίνει ότι ο διωκόμενος δεν έχει υποχρέωση να επικαλεστεί περιστατικά, τα οποία ενδέχεται να τον ενοχοποιήσουν.
- Ο κατηγορούμενος έχει το δικαίωμα να εκπροσωπείται νόμιμα από δικηγόρο καθ’όλη την διάρκεια της διαδικασίας, προκειμένου να διασφαλίσει ότι δεν θα υποστεί αυθαιρεσίες από το πειθαρχικό όργανο, ή εν πάση περιπτώσει, θα ελαχιστοποιήσει τις ενδεχόμενες αυθαιρεσίες, με την παρουσία τού δικηγόρου του. πάντως, η έλλειψη νομικής εκπροσώπησης δεν καθιστά τη διαδικασία άκυρη.
Η μη τήρηση αυτών των προαναφερθέντων δικαιωμάτων, μπορεί να οδηγήσει σε ακύρωση της διαδικασίας, η οποία μπορεί να αποφασιστεί είτε από τα πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια πειθαρχικά όργανα, είτε από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια. Η πειθαρχική διαδικασία κορυφώνεται με την δυνατότητα άσκησης προσφυγής ενώπιον του αρμοδίου Δικαστηρίου.
Το ένστολο προσωπικό πρέπει να εξαντλεί τα διαθέσιμα δικονομικά βοηθήματα και μέσα, προκειμένου να διορθώσει τυχόν λάθη και ακυρότητες, οι οποίες, αν δεν διορθωθούν, μπορεί να έχουν δυσμενείς συνέπειες στην υπηρεσιακή του εξέλιξη και πορεία στην υπηρεσία. .
Είναι ζωτικής σημασίας για κάθε δημόσιο υπάλληλο, που δεν γνωρίζει επαρκώς τους πειθαρχικούς κανόνες και την εν γένει πειθαρχική διαδικασία, να αναθέσει την υπεράσπισή του σε νομικό παραστάτη, για την διαφύλαξη και προστασία, αλλά και την ορθή επιλογή των υπερασπιστικών δικαιωμάτων του διωκομένου.
[δημοσιεύθηκε στις 15-6-2023 σε https://www.policenet.gr]
